Riyadan Sakınmak

Başkası görsün diye ibadet etmek riya, başkası görmesin diye âdet halindeki ibadeti saklamak da riyadır. Başkası görünce içten içe ibadetiyle övünmek de riya olur. Hatta buna gizli şirk denmiştir ve Allah Teâlâ’nın hiç sevmediği bir iştir. İbadete Allah Teâlâ’dan başka bir şeyi, yani para, övülme, saygınlık elde etme isteği ve benzerini katmak şirk olur ki ihlâsın zıddıdır.
Az olsun çok olsun, gönlün meylettiği, nefsin haz duyduğu dünyalıktan herhangi bir şeyin Allah [celle celâluhû] için yapılan bir işe karışmasıyla, o amel berraklığını kaybeder, safiyeti bozulur. Haz duyduğu şeyin miktarı kadar ihlâs noksanlaşır. Ayrıca haz duyduğu şeylere bağlanarak şehvetler de artar. Şehvet nefsin bir halidir ve ihlâsı bozar. Tıpkı balı sirkenin bozduğu gibi ... Yani ihlâsla nefsanî haller bir arada olmaz.
İhlâsın ilacı nefsin arzularını kırmak, dünyaya tamah etmeyi bırakmak, kalbe Allah’ın [celle celâluhû] rızasını yerleştirip ilâhî muhabbeti elde etmektir. Böylece basit gayelerden kurtulup doğru bir yönelişle Allah Teâlâ’ya yönelmek mümkün olur.